Kiedy sprzęgło przestaje się wysprzęglać. Jak rozpoznać nadchodzące problemy? Co je powoduje i jak należy sobie z nimi radzić?

Sprzęgło samochodowe jest podzespołem o bardzo dużej żywotności, pod warunkiem, że jest ono prawidłowo serwisowane i użytkowane. Jeśli dbacie o sprzęgło, spokojnie powinno Wam służyć nawet przez 400 tys. km. Jeśli nie dbacie, już po ok. 120 tys. km możecie się spodziewać np. tego, że zaczną pojawiać się problemy w jego wysprzęglaniem lub nagle zupełnie przestanie się rozłączać. Jak rozpoznać ten moment? Co może być bezpośrednią przyczyną tych problemów i jak sobie poradzić, gdy coś takiego przydarzy się w długiej trasie?

Jak możecie rozpoznać moment, w którym sprzęgło może za chwilę przestać się rozłączać?

Problemy ze sprzęgłem rzadko pojawiają się bez jakichkolwiek sygnałów ze strony tego układu. Zwykle, zanim dojdzie do zablokowania się sprzęgła w pozycji załączonej i nie będzie możliwości jego wysprzęglenia, kierowca może wyczuć, że moment ten pomału (lub wcale nie tak pomału) się zbliża. Jak można to rozpoznać?

• Jednym z najbardziej oczywistych sygnałów, iż sprzęgło zaczyna mieć poważne problemy i wkrótce może przestać się wysprzęglać, jest zjawisko tzw. „brania sprzęgła” bardzo nisko. Kiedy ruszacie z miejsca, wciskacie sprzęgło, wrzucacie jedynkę i zaczynacie puszczać sprzęgło, możecie ze zdumieniem zauważyć, iż samochód zaczyna toczyć się do przodu przy minimalnym zaledwie puszczeniu pedału sprzęgła. Jest to wyraźny znak, że ze sprzęgłem dzieje się coś złego i że jeśli szybko nie zareagujecie, sprzęgło wkrótce przestanie się wysprzęglać całkowicie.
• Zlekceważenie powyższych objawów lub nagła awaria sprzęgła może przynieść również efekty w postaci problemów z wrzucaniem biegów (zwłaszcza 1, 2 i wstecznego). Oprócz problemów z wrzuceniem biegu, może dojść do tego, że po wrzuceniu np. jedynki, auto zaczyna natychmiast ruszać do przodu, bez zwalniania pedału sprzęga.

Oba opisane zjawiska poprzedzają moment, w którym rozłączanie sprzęgła w ogóle przestanie być możliwe, choć może też zdarzyć się i tak, że niemożność wysprzęglenia sprzęgła pojawi się nagle, z pominięciem jakichkolwiek objawów.

Co może być przyczyną utraty możliwości wysprzęglenia sprzęgła?

Przyczyną problemów z wysprzęglaniem czy całkowitego braku rozłączania sprzęgła wcale nie musi być samo sprzęgło. Opisane zjawiska pojawiają się w efekcie całej gamy usterek i poważnych awarii, takich jak:

• zniekształcenia zestawu lub jednego z elementów sprzęgła na skutek nieprawidłowego transportu czy montażu całego podzespołu;
• dużego bicia bocznego tarczy sprzęgła;
• braku smarowania lub niewłaściwego smarowania podczas montażu sprzęgła;
• błędy w montażu oraz eksploatacji prowadzące do zanieczyszczenia powierzchni ciernej tarczy sprzęgła;
• uszkodzenie profilu piasty z powodu nieprawidłowego montażu (wał skrzyni biegów oraz piasta sprzęgła połączone zostały z użyciem nadmiernej siły);
• błędy w montażu skrzyni biegów;
• uszkodzenie tarczy sprzęgła i doprowadzenie do uwypuklenia jej punktu centralnego (efekt błędy podczas montażu);
• nieprawidłowa eksploatacja sprzęgła, doprowadzenie do przegrzania tarczy, co skutkuje jej odkształceniem;
• pęknięcie sprężyn amortyzacyjnych lub płyty napędowej sprzęgła (również efekt błędów montażu);
• wyraźne zużycie profilu piasty, na tyle głębokie, iż jego powierzchnia przestała być gładka;
• zerwanie okładziny ciernej tarczy sprzęgła na skutek nieprawidłowej eksploatacji układu (jazda z wciśniętym sprzęgłem przy dużej prędkości lub błąd przy wybieraniu kolejnego biegu – kierowca wrzucił zbyt niski bieg przy zbyty dużej prędkości).

Do listy możliwych przyczyn problemów z wysprzęgleniem sprzęgła należy doliczyć zniszczone tłumiki drgań, wygięte resory piórowe czy odkształcenie lub zużycie sprężyny talerzowej. A to wszystko i tak nie zamyka pełnego spisu możliwych usterek prowadzących do braku rozłączania się sprzęgła.

Jak radzić sobie w przypadkach, kiedy nagle sprzęgło przestanie się rozłączać?

Jeśli brak możliwości wysprzęglania sprzęgła zauważyliście jeszcze pod domem, macie szczęście. Możecie zostawić auto i w spokoju zająć się zamawianiem nowego zestawu sprzęgła do Waszego samochodu. Jeśli sprzęgło nagle przestało się rozłączać gdzieś w trasie, spróbujcie – jeśli tylko macie taką możliwość – wezwać pomoc i odholować auto do najbliższego warsztatu. W ostateczności, ale jedynie przy braku innych możliwości, możecie spróbować dojechać do domu lub warsztatu sami, na załączonym sprzęgle. Jest to możliwe do wykonania, jednak wymaga od kierowcy sporego wyczucia i pewnej wiedzy na temat pracy przekładni i zależności pomiędzy wrzucaniem kolejnych biegów a obrotami silnika.