Geometria kół – jak sprawdzić i ustawić?

Podwozie charakteryzuje się kilkoma parametrami, które nazywane są wspólnie geometrią podwozia. Po co stosować konkretne ustawienia, jak sprawdzić prawidłową geometrię kół i co zrobić regulacja nie jest prawidłowa?

Podstawowy parametr, a więc zbieżność kół został przedstawiony w innym artykule. Poniżej znajduje się natomiast kilka informacji na temat pozostałych parametrów geometrii podwozia i ich wpływu na pracę samochodu osobowego. Kąt pochylenia kół, kąt pochylenia i wyprzedzenia sworznia zwrotnicy decydują nie tylko o estetyce pojazdu, ale również o jego przyczepności do podłoża i zużyciu opon.

Pochylenie kół

Przeważnie koła ustawiane są fabrycznie pionowo. Jest to ważne z punktu widzenia ekonomii jazdy – opony ścierają się głównie na środku, co jest ich podstawowym przeznaczeniem, a obrót koła wymaga najmniej energii. Widocznym efektem jest zachowanie optymalnego zużycia opon i paliwa. Stylowe pochylenie kół do wewnątrz pojazdu ma również praktyczne zastosowanie. Choć powoduje szybkie zużywanie opon i benzyny, to zapewnia lepszą przyczepność na zakrętach, dzięki temu, że pochylona opona podczas manewrów dotyka nawierzchni większa powierzchnią. Sprawdza się w samochodach przystosowanych do driftu. Kąt nachylenia nie powinien być większy niż 10°, zwłaszcza jeśli samochód ma jeździć z obciążeniem (wówczas „siada” i kąt pochylenia jeszcze się zwiększa). Pochylenie kół na zewnątrz pojazdu występuje rzadko, raczej w samochodach ciężarowych i czasem terenowych. W samochodach osobowych o cywilnym przeznaczeniu tył jest niemal zawsze ustawiony pionowo (pochylenie 0°), a przód może być odrobinę pochylony do wnętrza pojazdu (do 2°) by zwiększyć przyczepność na zakrętach. Ogólny schemat kątu nachylenia kół względem podłoża prezentujemy obok.

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy

Kąt pomiędzy osią sworznia zwrotnicy a pionem (rysunek po prawej stronie) ma duży wpływ na stabilność jazdy, w tym powracanie do jazdy na wprost po zakręcie. Jeśli podczas pokonywania nierówności koło porusza się jedynie w pionie, to mamy do czynienia z kątem 0°. Przy dodatnim kącie PSZ koło na wertepach przesuwa się nieco do tyłu pojazdu, a przy ujemnym PSZ – do przodu. Kąt dodatni PSZ (koło idzie do tyłu, rysunek po prawej stronie - góra) to łatwiejszy skręt i mniejsze zużycie łożysk. Wadą takiego ustawienia jest „nerwowość” pojazdu, który po wykonaniu zakrętu może wymagać korekty, a w skrajnych wypadkach zygzakować na wybojach. Kąt ujemny (koło idzie do przodu, rysunek po prawej stronie – dół) poprawia skuteczność hamowania, utrudnia natomiast wchodzenie w zakręty. Oba rozwiązania są stosowane w samochodach osobowych, przy czym kąt dodatki lepiej sprawdza się w samochodach z napędem na tylnie koła, a kąt ujemny częściej jest stosowany znajduje zastosowanie przy napędzie na koła przednie.

Normy konstrukcyjne

Zmiana powyższych parametrów wykracza poza zakres regulacji i powinna być traktowana raczej, jako tuning. Kąta wyprzedzenia zwrotnicy najczęściej w ogóle nie da się zmienić (kolumny Mc Phersona, belka poprzeczna prosta i skrętna), a odchylenia od normy ustalonej przez producenta mogą oznaczać, ze pojazd jest powypadkowy. W przypadku układu wielowahaczowego, możliwe są niewielkie zmiany kąta PSZ, nawet wówczas jednak nie można zmienić kąta ujemnego na dodatni (i na odwrót), a jedynie podregulować o kilka stopni płaszczyznę ruchu koła. Pochylenie kół jest bardziej podatnym na zmiany parametrem, ale wciąż zbyt trudnym by bezpiecznie wykonać je samodzielnie. W niektórych pojazdach możliwe jest regulowanie kąta pochylenia (w bardzo niewielkim zakresie) za pomocą drążków kierowniczych. Zazwyczaj poważniejsza zmiana (np. przystosowanie samochodu do wyścigów, rajdów, driftowania) wymaga wymiany łożysk i ewentualnie wahaczy.

Serwisowanie

Tak, oczywiście są mechanicy-amatorzy dość dobrzy by wyregulować, a nawet wykonać tuning swojego samochodu. Niekoniecznie natomiast pomaga im to poradzić sobie z autem od innego producenta. Kierowca, który okazjonalnie majsterkuje przy swoim samochodzie, nie powinien ryzykować zmiany parametrów takich jak kat pochylenia kół i kąt wyprzedzenia zwrotnicy. Sprawdzić geometrię (razem z współczynnikiem zbieżności kół) i w razie czego ustawić ją, może w najbliższym serwisie. Wydatek ok. 100 zł raz na rok nie jest dużą ceną za bezpieczeństwo i optymalnie niski poziom zużycia: opon, paliwa, elementów podwozia. Dobrze jest pojechać na sprawdzenie geometrii jeszcze przed zakupem pojazdu używanego. Jeśli kąt wyprzedzenia zwrotnicy jest niewłaściwy, będzie się to wiązać ze sporymi wydatkami.

Powiązane kategorie towarowe:

• Wahacz
• Amortyzatory
• Sprężyny zawieszenia